Λάρισα 1917

Λίγο μετά τις διακοπές εκείνες στη Μακρυνίτσα, στο πατρικό του άντρα της, από όπου ήταν η προηγούμενη φωτογραφία, η μαμά μου έμεινε χήρα. Θα ήταν λίγο παραπάνω από είκοσι χρονών. Ο γιος της ήταν ακόμα πολύ μικρός.
Τον βλέπετε εδώ μαζί της στη φωτογραφία. Όταν μεγάλωσε ασχολήθηκε πολύ με τη φωτογράφιση.
Εκείνος όμως δεν φωτογραφήθηκε ιδιαίτερα ως παιδί. Αυτή η φωτογραφία, και η προηγούμενη, από τη Μακρυνίτσα, είναι οι μόνες που έχω απο την παιδική του ηλικία.
Πώς περνούσαν τα χρόνια του εκεί στη Λάρισα, με τη χήρα μητέρα;
Δεν ξέρουμε γιατί δεν μας είπαν ποτέ. Όταν ήμασταν παιδιά και μεγαλώναμε στο Αγρίνιο, δεν είχαμε ιδέα πως τα μεγάλα μας αδέρφια ήταν ετεροθαλή. Εμένα μια μέρα με φώναξε μια γειτόνισσα και μου το ανακοίνωσε με μεγάλη χαιρεκακία. «Έλα δω εσύ, ψιτ, ξέρεις ότι τα μεγάλα σου αδέρφια δεν είναι αδέρφια σου!»
Είχα γυρίσει στο σπίτι κλαίγοντας, κι είχαν τρομάξει να με συνεφέρουν και να μου εξηγήσουν.
Το μόνο σίγουρο είναι ότι μεγαλώνοντας στη Λάρισα, ο Στέφανος επισκεπτόταν ως παιδί τη Δράκεια, κι έμενε τα καλοκαίρια με τη γιαγιά του και τα αδέρφια της μάνας του. Μας είχε μιλήσει για το χωριό αυτό με τις πράσινες πλαγιές και τα νερά και τα δέντρα που ήταν γεμάτα φρούτα, αλλά εμείς δεν το γνωρίσαμε παρά στη δεκαετία του 70.
Εγώ δεν γνώρισα τη μητέρα μου τόσο νέα, ούτε τόσο λεπτή, ούτε όμως και τόσο θλιμμένη. Ψάχνω να βρω τα χαρακτηριστικά της που εγώ θυμάμαι πάνω στο γεμάτο στωικότητα και αποδοχή, για να μην πω παραίτηση, αυτό πρόσωπο. Προσπαθώ να μαντέψω τις σκέψεις που θα είχε τότε. Ήταν χήρα, έστω και ευκατάστατη, χήρα με ένα μικρό παιδί. Έλπιζε άραγε σε κάτι καλύτερο; Πόσο ένιωθε να μπορεί να αποφασίσει για τη μοίρα της; Βρισκόταν σε ένα είδος κοινωνικού περιθωρίου.
Λίγα χρόνια μετά γνώρισε και παντρεύτηκε τον πατέρα μου. Ξαναμπήκε στη ζωή ορμητικά, αλλά κάτι από το βάρος της πρώτης εκείνης κακοτυχίας δεν την εγκατέλειψε ποτέ. Θες οι μετακινήσεις, η εγκατάσταση σε άλλη πόλη, οι αποχωρισμοί, κι άλλοι αποχωρισμοί, η αγωνία να μεγαλώσουν τα παιδιά δίκαια, οι μετέπειτα απώλειες, αυτή η κάπως βαριά στωικότητα με την εσωτερική της θλίψη έμεινε μέσα της.